İzmir Kemeraltı Çarşısı (Mezarlıkbaşı semtinden başlayarak Konak Meydanı’na kadar ulaşan çarşı) 1650-1670 yıllarından itibaren deniz kıyısının doldurulması ile oluşturulmuştur. 1592' de inşa edilmiş Hisar Camisi’nin bulunduğu mevkiden başlar. Eski deniz kıyısı hattı günümüzdeki Anafartalar Caddesi'dir.
Kemeraltı Çarşısı ilk yıllarında sokakları kapsayan bir kapalı çarşı görünümündeydi. Çarşı 19. yüzyılın sonlarına kadar bu özelliğini korumuştur. Bugün üzeri açık olan ara sokakların bir bölümünün de üzeri örtülüydü.
İzmir’in ticaret hayatının can noktası olan bu çarşı da çok sayıda eski Hanlar ve bedestenler bulunmaktadır. Eskiden çarşı demirciler, kömürcüler, çiviciler, baharatçılar ve saman pazarı gibi ticarethaneleri kapsamakta idi. Çarşıda her ticarethane gruplar halinde ayrı bölümleri oluşturmuştu.
Günümüzde Kemeraltı Çarşısı bu özelliğinden oldukça uzaklaşmış ve İzmir’in önemli bir alışveriş merkezi haline gelmiştir.
Tarihi kubbeli bazı yapılar özelliğini korumuş olmalarına rağmen çoğunlukla modern iş merkezleri, mağazalar, kafeteryalar ve sinemalar burada toplanmıştır. Bunların yanı sıra Türk el sanatları örneklerini yansıtan seramiklere, çini panolara, ağaç eserlere, madeni eserlere, düz dokuma yaygıları ile halı ve kilimlerin satışının yapıldığı dükkânlar da burada bulunmaktadır.
Kemeraltı’nda İnşa edilen günümüze ulaşmış en önemli eserlerden biri Hacı Beşir Ağa tarafından yaptırılan Kızlarağası Hanı'dır. İzmir'deki nadir Osmanlı dönemi eserlerinden biridir.
1993 yılında restore edilerek günümüzde turistik bir çarşı olarak hizmete giren Kızlarağası Hanı'nda çok çeşitli el sanatları ürünlerini, halıları, deri kıyafetleri ve çarpıcı hediyelik eşyaları bulabilir ve hanın tam ortasındaki açık çay bahçesinde mistik havayı içinize çekerek yorgunluğunuzu atabilirsiniz.
Kemeraltındaki önemli eserlerden biri de Hisar Camii'dir.
Aydınoğlu (Molla) Yakup Bey tarafından 16. yüzyılın sonlarında yaptırılmıştır. Camii'nin ortasında merkezi büyük kubbe ve iki yanda uzunlamasına ikişer kubbe bulunmaktadır. Son cemaat kısmı 7 kubbeli bir revaktan oluşur.
1813, 1881, 1927 ve 1980 yıllarında onarım gören cami, güneyden ve batıdan payanda kemerleri ve duvarlarıyla desteklenmiştir. Dekorasyon 18 ve 19. yüzyılların etkisi ile zenginleştirilmiştir. Sütun başlıklarında, pencere üzeri ve cephe süslemelerinde mihrap, minber ve vaiz kürsüsünde Avrupa sanatsal etkilerini görmek mümkündür
SAAT KULESİ; 1901 yılında Sultan Abdülhamit' in tahta çıkışının 25. yıldönümü nedeniyle ve padişahın emri üzerine, Sadrazam Küçük Sait Paşa tarafından yaptırılmıştır.Son derece zarif görünümüyle Konak Meydanı'nı bir inci gibi süslemektedir. Kulenin saati Alman İmparatoru II.Wilhelm tarafından armağan edilmiştir. İzmir'in sembolü olarak kabul edilen Saat Kulesi'nin altında bulunan odanın dört köşesinde çeşmeler bulunmaktadır.
HÜKÜMET KONAĞI; 1868-1872 yılları arasında yapılmış olan Hükümet Konağı Türklerin ulusal bağımsızlık savaşı olan Kurtuluş savaşında çok önemli bir yere sahiptir. Çünkü 9 Eylül l922'de Türk ordusunun İzmir'e gelmesiyle Hükümet Konağına çekilen Türk bayrağı aynı zamanda İzmir'in kurtuluşunu simgeler.
Yukarıda özetle anlattığım Kemeraltı çarşısı, özellikle Konak Meydanı'na açılan cephede büyük beton yapılarla önü kapanmış haldedir.
SSK Blokları Varyanta çıkarken başlar, çok büyük bir alanı işgal ederek vilayet binasına kadar devam eder. Yine vilayet binasının devamında 10 katlı büyük beton yapılar kemeraltı’nın önünü kapatarak Borsa binasına kadar devam etmektedir.
Bu yapılar ne yazık ki mimari açıdan da çok kötü bir görünümdedir.Bu yapılardan başka ara sokaklara doğru uzanan çeşitli beton binalar vardır. Yine kemeraltının devamı Çankaya dan İkiçeşmelik'e uzanan bir alanda da beton yapılar kemeraltı’nın arka tarafını perdelemektedir.
Bütün bu yapıların yıkılması gerekmektedir.
Diyeceksiniz ki her yazımda bir yerler yıkılıyor… Yıkılması gerekiyor çünkü, yapılması gereken bu güzel, tarihi, İzmir’in gözbebeği Kemeraltı çarşısının özgün halinin korunmasıydı.
Konak meydanında sadece belediye binası , yanında gümrüğe doğru sıralanan iki büyük bina ve tabiî ki bir de vilayet binaları kalmalı. Konak meydanının altına da büyük bir yer altı otoparkı yapılarak çok katlı otopark ta yıkılmalı. Konak Kadın Doğum Hastanesi binası da İzmir Sağlık ve Tıp Tarihi Müzesi olmalıdır.
Böylece daha önceki makalelerimle ele aldığım tüm düzenlemeler bir bütünlük içerisinde tamamlanmış olacaktır. ( Karataşta yapay plaj,antik roma tiyatrosu,agora,konak pier’de yat limanı,Gazi bulvarında neşe ve eğlence caddesi. )
Denizden ve İzmir’in en büyük arteri olan Mustafa Kemal Sahil Bulvarı’ndan geçen binlerce araçtan bakıldığında önce yapay plaj, biraz daha gidildiğinde tarihi kemeraltı’nın ihtişamı görünecek, yukarıda kadifekale ve antik Roma tiyatrosunu seyredecekler.
Konak Pier yat limanını geçtikten sonra sağda Gazi Bulvarın'da neşe ve eğlence caddesi olacak..
Kordon Boyu Faytonla (Ali Kocatepe)
Alsancak’ tan çıkacaksın günbatımı kordon’a
İmbatla hasret giderip bineceksin faytona
İzmir’in en güzelleri cilvesiyle nazıyla
Buzlu badem yiyecekler bakınırken etrafa.
Kordon boyu faytonlar
Biri gidip biri gelecek
Körfez vapurlarıyla
Sanki dans edecek.
Alsancak’ tan pasaport’a bir tur atsan faytonla
Ufkunda gözüne takılır, ne güzeldir çatalkaya
İzmir’in körfezinde ki karşıyaka vardır ya
Bir de mehtap çıkarsa şarkı olur sularda.
Kordon boyu faytonlar
Aklımdan hiç çıkmadınız ki
İzmir özledim seni
Gözümde tütüyorsun.
İzmir çok güzel olmalı… Sevgiyle kalın..