Yamanlar Dağı, Karagöl ve Kral Tantalos efsanesi


Kral Tantalos Frigya Kralı, Eski İzmir (Smyrna) kent kalıntılarında anıt mezarı bulunmaktadır.

Eski İzmir'in tarihini araştıranlarca Frigya Kralı olduğu iddia edilen "Tantalos" un M.Ö.800 yıllarında yaşadığı sanılmaktadır. Tantalos, mitolojiye göre Baş tanrı Zeus ile bir insan olan Pluto'nun birlikte olması sonucu yarı tanrı olarak doğmuştur.

Kral Tantalos, Smyrna'dan Magnesia'ya doğru uzanan, Sipilos dağında yaşar ve Batı Anadolu'ya yayılmış devletini yönetirdi.Bağlık -bahçelik olan Sipilos dağı, aynı zamanda zengin madenlerin bulunduğu bir yerdi.

Tantalos'un daha sonra Yunanistan'a giderek Peleponnes Yarımadası'na ismini verecek ve Olimpiyat Oyunları kuracak olan "Pelops" ile Manisa'da Ağlayan Kaya haline gelecek olan "Niobe" isimli, iki çocuğu vardı.

Tantalos Tanrıların sofrasına oturabilen tek insandı ama ne yazık ki Olimpos tanrılarının hışmına uğradı. Anadolu Tanrıçası Kibele'ye inandığı için Helen Tanrılarını küçük gören ve onların kudretlerini sınamaya kalkan Tantalos'a verilen ceza, dünyanın her köşesinde “Tantalos işkencesi” diye anıldı.

Zeus, onu Yeraltı Ülkesi'nde sonsuz açlık ve susuzluğa mahkum etti. Tantalos, Sipilos Dağı'nın bir yarığından atılarak Hades'e gönderildi.

Tantalos, diz boyu berrak sularda  durduğu ve susadığı halde su içmek için eğilince su toprağın içine çekiliyordu. Başının üzerine üzümler, armutlar, narlarla yüklü ağaç dallarına yemişleri koparmak için ellerini uzattığında dallar ondan uzaklaşıyordu . Su ve yiyecek bakımından bolluk içinde yaşayan Tantalos, sonsuza kadar aç ve susuz kalmaya mahkum olmuştu.

“Varlık içinde, çekilen yokluğa da bu gün TANTALOS İŞKENCESİ diyoruz.”

Yamanlar Dağı'nda bulunan Karagöl, söylencelere göre bu yerdir.

Helen Efsaneleri, ilkçağlardan itibaren Tantalos'un kötülüğünü yaymıştır. Onun tanrılara ait kutsal şarabı çaldığını, Tanrısal sırları insanlara ilettiğini ve en kötüsü oğlu Pelops'u kesip şölen düzenlediğini söylemişlerdir.

Anadolulu Homeros ise, "Odysseia" işimli destanında hemşehrisi Tantalos'un çektiği acıları çarpıcı bir üslupla anlatır.

Yamanlar Dağı'nın Bayraklı'ya uzanan yamaçlarında Frigya Kralı Tantalos'un mezarı bulunduğu bir çok batılı yazarlarca ele alınmıştır.

Tantalos Mezarı diye ünlenen kalıntı üzerine ilk çalışmayı, 1835'te Charles Texier yapmıştır. Daha sonra Alman Arkeolog Procesh Von Osten, bölgeyi inceledi ve mezar ile Eski İzmir'in ilintisini belirleyen kroki ve haritaları çizdi. 1930'da Prof. Helene Miltner ve Prof. Yohannes Böhlau, Lelej,Amazon, Frig ve Hitit dönemi İzmir'i araştırıken, Tantolos Mezarı'na özel ilgi gösterdiler.

Bu iki bilim adamını tüm çalışmaları, İzmir Valisi ve Asar’ı atika Muhipleri Cemiyeti Başkanı Kazım Dirik tarafından büyük bir özveri ile desteklendi.

Prof. Dr. Ekrem Akurgal da yıllarca süren çalışmalarında Tantalos Mezarı'na değin birçok yayın hazırladı ve mezarın kaybolmaması için ısrarla yetkili kişi ve kurumları, özellikle devleti uyardı.

Mezar, anıt biçimindedir ve kayalık bir zemine oturmaktadır. Silindir şeklinde harçsız örülmüş taş gövdesi, 29 metre uzunluğunda ve üstünde koni şeklinde bir taş külah vardır. Külahın tepe noktasında, zamanının diğer Anadolu anıtmezarında görülen Phalles (erkek üreme organı) dikiti bulunmaktadır.

Tantalos Mezarı, günümüzde tahrip olmuş biçimiyle bir yıkıntı halinde, bir gecekondunun temelleri altında kalmış iri taşları yağma edilmiştir.

Güzel İzmir’imize sevgiler…